خشكسالی به عنوان بی سروصدا ترین بلایای طبیعی در مقابل سیلاب به عنوان یكی از پر صدا ترین بلایای قرار گرفته است . این درحالی است كه خطر و خسارت های ناشی از خشكسالی به مراتب بیشتر از سایر بلایای طبیعی مانند : سیل ، طوفان ، آتش فشان و حتی زلزله است . ولی به دلیلی كه مشاهده ی تاثیر تخربی خشكسالی نیاز به زمان به نسبت طولانی دارد ، مطالعه و تحقیق و نحوه ی برخورد با آن كمتر مورد توجه قرار گرفته است . 
درحالی كه وقوع یك دوره خشكسالی شدید علاوه بر خسارت های آشكار به طور معمول به محصولات كشاورزی ، فضای سبز و دامپروری وارد می آید و گاهی باعث قحطی 
می شود ، خسارت های ناپیدای دیگری را نیز باعث می شود كه در مواردی جبران ناپذیر از حوزه های پیدا و آشكار آن است . 
برای درامان ماندن از زلزله ، آتش فشان و سیلاب كافی است برای مدت كوتاهی از مركز وقوع این بلاها فاصله گرفت ، ولی در صورت وقوع خشكسالی ، كل یك جامعه در یك دوره زمانی طولانی خسارت خواهد دید و گریز ازآن بدون برنامه ریزی میسر نخواهد بود . 
خشكسالی حالتی طبیعی و مستمر از اقلیم است ، در حالی كه بسیاری به اشتباه آن را واقعه ایی تصادفی می پندارند این پدیده به تقریب در تمامی مناطق اقلیمی رخ می دهد ، ولی مشخصه ی آن از یك منطقه به منطقه ای دیگر به طور كامل تفاوت دارد. 
خشكسالی یك اختلال موقتی است و با خشكی تفاوت دارد چرا كه خشكی ها صراٌ محدود به مناطقی با اندك بارندگی است و حالتی دایمی از اقلیم است . 
خشكسالی جز بلایای طبیعی نامحسوس است .گرچه تعاریف متعددی برای این پدیده ارائه شده لیكن در كل حاصل كمبود بارش در طی یك دوره ی ممتد زمانی به طور معمول یك فصل یا بیشتر می باشد این كمبود منجر به نقصان آب برای برخی فعالیت ها ، گروه ها و یا یك بخش زیست محیطی می شود . همچنین دمای بالا ، باد شدید و رطوبت نسبی پاین تر در بسیاری از نقاط جهان با این پدیده همراه شده و به طرز قابل ملاحظه ایی برشدت آن می توانند بیفزایند . 
خشكسالی های اخیر درهرگروه كشورهای توسعه یافته و درحال توسعه ، نتایج اقتصادی ، تاثیرات زیست محیطی و دشواری های شخصی به بار آورده كه جملگی باعث شده اند كه آسیب پذیری تمامی جوامع به این پدیده ی زیانبخش طبیعی مد نظر قرار گیرد . 

آبیكی از اركان اصلی حیات بشری است بطوری كه حیات بدون آن برای موجوات زنده به هیچ وج قابل تصور نیست . اگر چه كل میزان آب جهان ثابت است اما توزیع نامناسب آب در سطح جهان و ازهمه مهمتر فقدان آب سالم در بسیاری از نقاط جهان نگرانی های زیادی را پیش روی بشرقرار داده است . 
حدود 70 درصد از سطح زمین را آب فرا گرفته است ولی متاسفانه بحران آب در بسیاری از كشورهای جهان از جمله كشورهای كمربند خشك زمین مثل ایران ، به عنوان یكی از دغدغه های اصل فراروی آینده ایی جوامع خواهد بود . نمایه های این بحران امروزه به ویژه در شرایط خشكسالی به خوبی نمایان می باشد . 
بطور كلی در نقاط مختلف كشور كاهش منابع آبی مناسب و نیاز روز افزون بخش های مختلف به آب را می توان از اثرات این بحران دانست . 

حجم آب در كره زمين ثابت و در مداري بسته به طور دايم در حال گردش است. همچنين تنها ٣درصد از كل آب هاي كره زمين كه براي مصارف انساني مانند كشاورزي و صنعت و شرب مناسب است شيرين مي باشد از اين مقدار نيز سه چهارم در يخ هاي قطبي و خارج از دسترس انسان است. بنابراين درصد بسيار كمي از آب دنيا براي ما قابل استفاده مي باشد.
پيش بيني محققان دانشگاه كلرادو، حاكي است كه ذخائر آب شيرين جهان هر سال كاهش مي يابد و تا ٢٥سال ديگر نيمي از جمعيت جهان با مشكل كمبود آب شيرين مواجه خواهند بود. 
مطالعات نشان مي دهد اكنون يك سوم جمعيت دنيا در نقاطي زندگي مي كنند كه آب كافي ندارند.
در نواحي روستايي وضع به مراتب وخيم تر است. تنها ٢٩درصد مردم به منابع آب دسترسي دارند و تعداد كساني كه از تاسيسات بهداشتي استفاده مي كنند، حتي به ١٣درصد هم نمي رسد. 
مجمع عمومي سازمان ملل متحد يادآور مي شود، نيمي از مردم جهان سوم حتي براي نوشيدن به آب پاكيزه دسترسي ندارندو با وجود اين كه سه چهارم بيماري هاي انساني به دليل فقدان آب سالم، مي باشد، مع هذا ٧٥درصد مردم جهان سوم از داشتن آب بهداشتي محروم اند.
بر پايه تخمين هاي سازمان بهداشت جهاني، ٨٠ درصد بيماري هايي كه گريبان گير انسان است، مستقيما با آب در ارتباط هستند.
اگر آب آشاميدني سالم در اختيار همه انسان ها باشد، بي شك مرگ ومير كودكان از بيماري هاي مختلف از جمله اسهال به نصف كاهش پيدا خواهد كرد.
؛ميزان متوسط بارندگي سالانه در اروپا حدودا ٧٥٠ميلي متر، در آسيا ٥٠٠ميلي متر، در ايران ٢٥٠ميلي متراست؛ بنابراين در مقايسه با كشورهاي پرباران، ايران از حداقل ريزش هاي جوي برخوردار است با توجه به تقسيم بندي هاي اقليمي، استان ما جزو مناطق خشك و نيمه خشك محسوب مي شود و تامين آب در چنين اقليمي واقعا دشوار و پرهزينه است.
در هر حال ما موظف هستيم، هيچ قطره آبي در هيچ گوشه اي از اين كشور بيهوده هدر نرود لذا بايد درچگونگي مصرف آب و در فعاليت هاي شخصي و روزانه در راستاي صرفه جويي از آب پاكيزه مسئولانه و دل سوزانه عمل كنيم.
همچنين با رشد جمعيت و گسترش شهرنشيني مصارف آبي افزايش مي يابد. از سوي ديگر اعداد و ارقام حكايت از گران بودن هزينه هاي تامين آب دارد.

 1- جايگزين نشدن منابع آب شيرين

آب شيرين تنها كمتر از 3 درصد منابع آبي كره ِي زمين را تشكيل مي دهد و بخش اعظم آن به شكل يخ هاي قطبي و يا در اعماق زمين قراردد كه دسترسي به آن ها ممكن نيست . شايان ذكر است ميزان آب شيرين قابل دسترسي در درياچه ها ، رودخانه ها و پشت سد ها كمتر از 2.5 درصد كل آب هاي شيرين كره ي زمين را تشكيل مي دهد.

با وجود آن که ایران یک درصد از کل جمعیت دنیا را در خود جاي داده است، حدود 85 درصد سطح آن درمناطق نیمه خشک، خشک و فر اخشک قرار دارد و متوسط بارش آن یك سوم بارش دنیا می باشد.

متوسط بارندگی در ایران حدود 250 میل یمتر و متوسط تبخیر حدود 2100 میلیمتر میباشد و این در حالی است که متوسط بارندگی و تبخیر در دنیا حدود 800 میل یمتر میباشد.

نحوه بارندگي در ايران به صورت حداكثر 30 درصد بارش به شكل برف و بقيه به شكل باران است.

بررسي هاي جديد نشان مي دهد در حال حاضر از هر 3 نفر 1 نفر در جهان به آب كافي دسترسي ندارد و اين وضع ، خطر بروز بيماريهاي مختلف عفوني را به شدت افزايش داده است . اين در حالي است كه يك درصد جمعيت جهان در ايران زندگي مي كنند ، سهم ايران از منابع تجديد پذير فقط 0.36 درصد است.

2- آلودگي آب با زباله، پساب يا فاضلاب

هريك ليتر فاضلاب حدود 7 ليتر آب شيرين را آلوده مي كند  اين در حالي است كه روزانه حدود 2 ميليون تن موتد زائد در رودخانه ها، درياچه ها، درياها و اقيانوس هاي كره زمين تخليه مي شود.

چنانچه اين روند الودگي ادامه داشته باشد، كره زمين در سسال 205 ميلادي حدود 18000 كيلومترمكعب از آب شيرين خود را از دست مي دهد و اين حجم اب معادل تقريبا 9 برابر حجم ابي است كه هر ساله جهت آبياري زمين هاي كشاورزي دنيا استفاده مي شود.

3- رشد جمعيت

رشد جمعيت مساوي با افزايش تقاضاي آب و غذاست. در حالي كه ميزان آب قابل استفاده متناسب با جمعيت افزايش نمي يابد.

۴- حفر چاه هاي غير مجاز

سفره آبهاي زيرزميني در حال پايين رفتن است. حفر چاههاي برداشت آب كه خود پيامد رشد جمعيت است، عامل موثري در اين نشست است.

۵- پایین بودن کارآیی آب و آبياري سنتي

استفاده كردن از روش هاي آبياري سنتي مانند آبياري غرقابي و بهره نگرفتن از روش هاي آبياري مدرن باعث اتلاف فراوان آب مي شود.

۶- کاشت محصولات نامناسب مناطق مختلف

كاشت محصولات كشاورزي كه به آب فراوان احتياج دارند باعث افزايش تقاضاي آب شده و بر بحران آب كشاورزي مي افزايد. تولیدات غذایی از اراضی آبی 89 درصد و از اراضی دیم 11 درصد اس ت. در صورت ی که در دنیا تولیدات غذایی از

اراضی آبی 40 درصد و از اراضی دیم 60 درصد است.

این مسئله با توجه به وجود بحران د ر سفره هاي آب زیر زمینی، پیامدهاي تخریبی جبران ناپذیري به همراه دارد .

 بر كارشناسان است تا با تبليغات مناسب و آگاهي دادن به كشاورزان، زمينه كاشت محصولات مناسب با هر منطقه را فراهم كنند.

استفاده از آب چه بصورت داخلی یعنی نوشیدن آن و چه بصورت خارجی یعنی استفاده از حمام، دوش، استخر، دریا و غیره برای درمان برخی از اختلالات از گذشته توسط مردم نقاط مختلف جهان بکار رفته است.

گاهی آب خیلی سرد و گاهی آب بسیار داغ و گاهی استفاده متناوب از هر دوی آنها، یک روش درمانی محسوب می گردد. آب لوله کشی شهرها معمولاً از نظر میکروبی با افزودن کلر تصفیه و گاهی نیز در برخی از کشورها برایجلوگیری از پوسیدگی دندان ها به آن فلوئور نیز اضافه می کنند. بهرحال هر دو این مواد در دراز مدت برای بدن مضر می باشند. بهترین نوع آب آشامیدنی، آبی است که از قنات ها، چشمه ها، رودخانه های جاری و آب باران بدست می آید. هر مولکول آب از دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن درست شده است. اتم های هیدروژن با بار مثبت در یک طرف و اتم اکسیژن با بار منفی در طرف دیگر مولکول قرار دارند و حالت قطبیت (پولاریتی) قوی به آب می دهند. اگر این حالت پولاریتی وجود نداشت، آب به سرعت تبخیر و یا از درون سلولهای زنده خارج می شد.

بیش از ۷۰% وزن بدن ما را آب تشکیل می دهد، یک فرد ۶۵ کیلویی از حدود ۴۵ لیتر آب، ۱۳ کیلو پروتئین، ۱۰ کیلو چربی، ۲ کیلو مواد معدنی و ۵/۰ کیلو کربوهیدرات و ۷ گرم ویتامین تشکیل شده است.

البته از این ۴۵ لیتر آب، ۳۰ لیتر آب داخل سلولها، ۱۰ لیتر خارج از سلولها و در درون بافت ها و ۳ لیتر در پلاسمای خون می باشد. خون حاوی ۸۳% آب است.

مقدار آبی که بطور متوسط یک فرد بالغ روزانه از دست می دهد شامل یک تا دو لیتر از راه ادرار، ۸۰۰ سانتی متر مکعب از راه تبخیر عرق از پوست و شش و ۱۰۰ سانتی متر مکعب همراه با مدفوع . این مقدار آب باید روزانه به صورت های زیر جایگزین شود: ۵/۱ لیتر بصورت آشامیدن آب، چای، قهوه، سوپ و سایر نوشابه ها. نیم لیتر از راه غذا، (برخی از میوه و سبزیجات تا ۹۰% حاوی آب می باشند. البته نان و گوشت آب بسیار کمی دارند) و ۳۰۰ سانتی متر مکعب از طریق متابولیسم سایر مواد غذایی.

هر شخص بالغ باید حداقل روزانه حدود ۷ لیوان آب بنوشد، یعنی در واقع ۴۰ سانتی متر مکعب برای هر کیلو وزن بدن. البته این رقم در مورد کودکان بهتر است ۱۰۰ سانتی متر مکعب برای هر کیلو وزن بدن باشد.

انسان می تواند روزها و گاه چند هفته بدون غذا زندگی کند ولی بدون آب شخص فقط چند روزی قادر به زندگی است. کاهش ۱۰% آب بدن موجب اختلالات جدی شده و کاهش ۲۰% آب بدن موجب مرگ می شود.

آب بدن در شرایط غیرعادی از راه های مختلف کاهش می یابد. مانند هنگام اسهال، استفراغ، خونریزی، عرق کردن بیش از حد، سوختگی های شدید، تب، ورزش های سنگین و قرار گرفتن در آب و هوای بسیار گرم. در این مورد همراه آب مقداری نمک های معدنی نیز از بدن دفع می شود.

کودکان هنگام اختلالات گوارشی بویژه اسهال و استفراغ، خیلی سریع آب و مواد معدنی را از دست می دهند. در این حالت چنانچه هنوز می تواند آب بنوشد استفاده از الکترولیت ها همراه با آب بسیار برای آنها مفید است و اگر نتوانند و قادر به نوشیدن آب نباشد باید به بیمارستان اسنتقال یافته و سرم و مواد معدنی به آنها تزریق شود.

در خونریزی های شدید با اینکه بیمار شدیداً نیاز به آب احساس می کند به علت آنکه آب بدون املاح و نمک ها موجب لیزه شدن یا ترکاندن گلبول های قرمز می شود، به هیچ وجه نباید آب خالص به بیمار داده شود.

خاصيت درماني با آب دريا : آب دريا داراي املاح فراوان است. اين آب داراي املاح فراوان كلر

،‌سديم و املاح مختلف ديگر و همچنين گياهان و جانواران دريايي به خصوص جلبك

و پلانكتون ميباشد و اثرات بسيار مفيدي دارد . آب تني در آب دريا باعث انبساط و تحريك

گوارش ،‌بالا رفتن تبادل تنفسي و سرانجام احساس آرامش ميباشد

آب درمانی انواع و اقسام روشها مثل سونا، وان، دوش، پاشویه، پانسمان، حمام گیاهی، نوشیدن و... رو شامل میشه. اساس کار آب درمانی، مربوط به اثرات مکانیکی و حرارتی اونه. در این روش از پاسخ بدن به محرک گرمایی و سرمایی، استفاده طولانی از حرارت، فشار ایجاد شده توسط آب و احساسی که ایجاد می کنه بهره گرفته می شه. احساسات ایجاد شده توسط اعصاب به قسمتهای عمقی تر بدن برده می شه و باعث تغییرات مختلفی مثل تحریک سیستم دفاعی بدن، تقویت سیستم گوارشی و جریان خون، اثر بر تولید هورمونهای استرسی و کاهش حساسیت به درد میشن. 

حرارت باعث تسکین بخشی به بدن و کاهش سرعت کار اندامهای داخلی میشه. بر عکس سرما فعالیتهای داخلی بدن رو تحریک میکنه و افزایش میده. اگر به دلیل استرس دچار سفتی و گرفتگی ماهیچه ها باشید یه دوش گرم خیلی بهتون کمک میکنه. 

هر زمان احساس خستگی و استرس کنید یه دوش یا وان گرم و بعد از اون یه دوش کوتاه سرد می تونه محرک ذهن و بدنتون باشه. وقتی توی استخر یا وان فرو می رید، فشار دائمی جادبه زمین بر روی بدن کم میشه. علاوه بر این آب تأثیرات هیدرو استاتیک هم داره. به خاطر اینکه آب به آرامی روی بدن حرکت می کنه تأثیرات ماساژ مانندی داره. آب در حال حرکت گیرنده های لمسی پوست رو تحریک میکنه که باعث افزایش جریان خون میشه و سفتی عضلات از بین می ره. آب درمانی و گرماب درمانی عمدتاً برای هماهنگ کردن بدن، تحریک گردش خون و گوارش و سیستم ایمنی و رهایی از درد استفاده میشن. به نظر می رسه که آب اثرات ویژه ای در کم کردن استرس و جوان کردن دوباره بدن داشته باشه. آب روی ماهیچه ها و پوست اثر میذاره. به ریه ها، قلب، معده و سیستم هورمونی به وسیله تحریک اعصاب نخاعی آرامش میده. 

برای بیمارانی که دچار سوختگی های وسیع هستن از غوطه خوردن در آب حدود 34 درجه استفاده میشه. در آب درمانی دوشهای تخصصی تر مثل دوش زانو، دوش ران، دوش صورت، دوش گردن، دوش پشت و ... هم وجود دارد.

تجربه ثابت نموده است که بهترین نوشیدنی برای رفع عطش، آب است و این احتیاج حیاتی بدن انسان را هیچ مایع دیگری برطرف نخواهد کرد.[21]

امام صادقع فرمود: «طعم الماء طعم الحیاة»[22] این تعبیر می تواند اشاره به جایگاه مهم آب در طبیعت داشته باشد.